سوالات متن درس دوم تاریخ دهم با جواب - هوم درس

1- دو رکن مهم دانش تاریخ را نام ببرید؟
جواب: زمان و مکان تقویم و جغرافیا)

۲- چرا دانش تاریخ بدون توجه به زمان بی معنا خواهد بود؟
جواب: زیرا رویدادهای تاریخی در زمان معینی در گذشته روی داده اند و بدون آگاهی از زمان روی دادن آنها، نمی توان به درک منطقی و درستی از تاریخ دست یافت.

۳- یکی از دستاوردهای مهم بشر در گذر تاریخ را نام ببرید؟
جواب: اندازه گیری زمان و ابداع گاهشماری یا تقویم

۴- گاه شماری را تعریف کنید؟
جواب: نظامی است که انسان برای اندازه گیری دقیق زمان (ماه و سال) ابداع کرده است.

۵- دانش اندازه گیریزمان بیشتر با چه علومی ارتباط می یابد؟
جواب: علومی مانند ریاضیات، نجوم و فیزیک

۶- ابداع تقویم نتیجه تلاش مشترک دانشمندان کدام علوم است؟
جواب: دانشمندان علوم ریاضی، نجوم و فیزیک

۷- نیاز به سنجش زمان توسط بشر در گذشته، باعث اختراع چه ابزارهایی شد؟
جواب: باعث اختراع ابزارهایی مانند ساعت های آفتابی، آبی و شنی و همچنینی اصطرلاب برای رصد خورشید، ماه و ستارگان

۸- کدام اقوام باستانی در تنظیم و تدوین گاه شماری پیشگام بودند؟
جواب: مردم بین النهرین و مصریان باستان

۹- در بین النهرین و بخصوص در میان بابلی ها، گاه شماری ……………….. رایج بود.
جواب: گاه شماری خورشیدی – قمری

۱۰- تقسیم بندی گاه شماری بابلی را بیان کنید؟
جواب: در این گاه شماری، سال به ۱۲ ماه قمری ۳۰ یا ۲۹ روزه تقسیم می شد

۱۱- چرا و چگونه در تقویم بابلی اختلاف بین سال خورشیدی و قمری را رفع می کردند؟
جواب: از آنجایی که سال قمری ۳۵۴ شبانه روز و سال خورشیدی ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز است، برای رفع این اختلاف، هر سه سال یک ماه به سال می افزودند.

۱۲- گاه شماری مصریان باستان را توضیح دهید؟
جواب: مصریان نیز گاهشماری خورشیدی دقیق و منظمی داشتند. آنان سال را ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز محاسبه می کردند. در گاه شماری مصری، سال به ۱۲ ماه ۳۰ روزه تقسیم می شد و پنج روز اضافی، به آخر ماه دوازدهم افزوده می گردید. همچنین برای محاسبه یک چهارم شبانه روز اضافی، هر چهار سال یک روز به سال می افزودند و به قولی کبیسه می گرفتند.

۱۳- در سال46 ق.م امپراتور روم ……………………. دستور داد گاه شماری رومی بر اساس …………… اصلاح شود؟
جواب: ژولیوس سزار – گاهشماری مصری

۱۴- در چه تاریخی و تحت چه شرایطی، تولد مسیح به عنوان مبدأ گاه شماری رومی انتخاب شد؟
جواب: حدود دو قرن پس از آنکه امپراتوری روم دین مسیحیت را رسمیت بخشید، در سال ۵۲۵ میلادی، این کار صورت گرفت

۱۵- اصلاح گاهشماری مسیحیان به دستور کدام پاپ و با کمک چه کسانی صورت گرفت؟
جواب: پاپ گرگوار سیزدهم با کمک منجمان این گاهشماری را اصلاح کرد.

۱۶- گاه شماری مسیحی، امروزه به نام ……………………………………………… شناخته می شود.
جواب: گاهشماری میلادی

۱۷- گاه شماری هجری قمری، در کدام کشورها رایج است؟
جواب: در کشورهای مسلمان

۱۸- گاه شماری هجری قمری بر چه پایه ای تنظیم شده و مبدأ آن چیست؟
جواب: بر پایه گردش ماه به دور زمین تنظیم شده و مبدأ آن اول ماه محرم سالی است که پیامبر از مکه به مدینه هجرت کرد.

۱۹- از روی چه اسنادی می تونیم پی ببریم که در قلمرو هخامنشیان، گاهشماری خورشیدی – قمری بابلی رایج بوده است؟
جواب: محتوای سنگ نوشته های بیستون و تخت جمشید این موضوع را نشان می دهد

۲۰- گاهشماری بابلی وقتی وارد قلمرو هخامنشیان شد، چه تغییری در آن انجام شد؟
جواب: ماههای آن بر اساس فرهنگ و آیین ایرانی نام گذاری شدند.

۲۱- گاهشماری های رایج در قلمرو اشکانیان را نام ببرید؟
جواب: بابلی، سلوکی و اوستایی

۲۲- در دوره ساسانیان، گاهشماری …………………………………….. که گاهشماری …………………………………… محسوب می شد، در ایران رایج گردید.
جواب: اوستایی – دینی زرتشتیان

۲۳- گاهشماری اوستایی رایج در دوره ساسانیان را توضیح دهید؟
جواب: در این گاهشماری، سال به ۱۲ ماه خورشیدی ۳۰ روزه تقسیم می شد. سپس پنج روز اضافی را به نام اندرگاه به آخر ماه دوازدهم می افزودند.

۲۴- مبدأ گاهشماری اوستایی چه بود؟
جواب: به تخت نشستن هر پادشاه

۲۵- مشکل گاهشماری اوستایی ساسانی چه بود؟
جواب: از آنجا که در این گاهشماری، سال را ۳۶۵ شبانه روز می گرفتند، در هر ۴ سال یک شبانه روز و در هر ۱۲۰ سال ۳۰ شبانه روز از سال حقیقی عقب می افتاد.

۲۶- در دوره ساسانیان، برای رفع مشکل گاهشماری خود چه کردند؟
جواب: برای رفع این مشکل بعد از هر ۱۲۰ سال، یک ماه به دوازده ماه سال اضافه می کردند.

۲۷- اسامی روزها و ماهها در تقویم اوستایی از کجا الهام می گرفت؟
جواب: در این گاهشماری، ماهها و روزهای هر ماه با اسامی ایزدان و فرشتگان نام گذاری شده بود.

۲۸- در ایران دوره اسلامی کدام گاهشماری رایج گردید؟
جواب: هجری قمری

۲۹- در ایران دوره اسلامی، کدام گاهشماری ها در کنار گاهشماری هجری قمری قرار گرفتند؟
جواب: گاهشماری های یزدگردی، جلالی، دوازده حیوانی و هجری خورشیدی

۳۰- گاهشماری………………………… یکی از دقیق ترین گاهشماری های جهان است.
جواب: گاهشماری جلالی

۳۱- کدام گاهشماری در ایران ، بر اساس گاهشماری جلالی تنظیم شده است؟
جواب: گاهشماری هجری خورشیدی

۳۲- چرا لازم است که گاهشماری های مختلف با هم تطبیق داده شوند؟
جواب: زیرا رویدادهای مختلف در سرزمینها و کشورهای مختلف ، در طول تاریخ با چند نوع گاهشماری ثبت و نگارش شده اند. بنابر این برای روشن شدن و تفهیم درست زمان رویداد ها نیاز به تطبیق وجود دارد

۳۳- کرونولوژی چیست؟
جواب: علمی که نظم و ترتیب رویدادها را معین می کند کرونولوژی گفته میشود

۳۴- خط زمان چه کمکی به نظم و ترتیب رویدادهای تاریخی می کند؟
جواب: خط زمان ابزار مناسبی است که بوسیله آ« می توان رویدادهای یک دوره یا دوران های مختلف تاریخی را به ترتیب زمان وقوع آنها بر روی نمودار نشان داد

۳۵- چرا مکان رکن مهمی در مطالعه تاریخ است؟
جواب: زیرا همه وقایع و تحولات تاریخی در بستر مکان و محیط رخ می دهند ، عوامل جغرافیایی تأثیر مهمی بر زندگی مردم نواحی مختلف دارد

۳۶- چرا مورخان و محققان در طول تاریخ برای بررسی رویدادهای تاریخی ، به عوامل جغرافیایی توجه می کردند؟
جواب: زیرا در طول تاریخ، عوامل جغرافیایی مانند آب، خاک، پستی ها و بلندی ها، آب و هوا، موقعیت سرزمینی و ارتباطی و دسترسی به دریاها و آبهای آزاد، تأثیر مهمی بر زندگی مردمان نواحی مختلف داشته است

۳۷- کاربرد جغرافیای تاریخی را بیان کنید؟
جواب: جغرافیای تاریخی به مطالعه مناطق و سرزمین های مختلف در گذشته می پردازد و تأثیر محیط طبیعی و عوامل جغرافیایی را بر رویدادهای تاریخی مانند شکل گیری تمدن ها، مهاجرت ها، پیروزی ها و شکست ها، برپایی سکونتگاهها و شهرها و ایجاد و گسترش راهها و … مطالعه می کند.

۳۸- در مطالعه تاریخ، نقشه ها چه اهمیتی دارند؟
جواب: نقشه های تاریخی، انواع مختلفی از اطلاعات شامل قلمرو حکومت ها، مرزها، پایتخت ها، شهرها، بناهای مهم، محل دقیق رویدادها به خصوص جنگ ها، شبکه راهها، مسیرهای مهاجرت و لشکرکشی ها و تقسیمات اداری و مالیاتی را نمایش می دهند.

۳۹- امروزه از نقشه های تاریخی چه استفاده ای می شود؟
جواب: برای ارائه اطلاعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جمعیتی و دیگر جلوه های حیات اجتماعی انسان در گذشته استفاده می شود.

پرسش های نمونه درس دوم تاریخ دهم
۱- چرا زمان و مکان، دو رکن علم تاریخ به شمار می روند؟
جواب: چون هر رویداد تاریخی در یک واحد زمانی و مکانی رخ می دهد.

2– دو مورد از تفاوت ها و شباهت های تقویم اوستایی با تقویم هجری شمسی را توضیح دهید؟
جواب: تفاوت اول اینکه در تقویم اوستایی سال به دوازده ماه سی روزه تقسیم می شود در حالی که در تقویم ه.ش سال به شش ماه سی و یک روزه و پنج ماه سی روزه و یک ماه بیست و نه روزه تقسیم می شود تفاوت دوم این است که در تقویم اوستایی علاوه بر نام ماهها که از نام ایزدان گرفته شده، نام روزهای هرماه هم از نام فرشتگان و ایزدان گرفته شده بود ولی در تقویم هجری شمسی تنها نام ماه ها از نام فرشتگان گرفته شده – تفاوت سوم این است که مبدأ دو تقویم با هم تفاوت دارد. در تقویم اوستایی، مبدأ بر تخت نشستن هر پادشاه بود ولی در تقویم ه.ش مبدأ هجرت پیامبر است. اولین شباهت این است که هر دو تقویم سال را به دوازده ماه تقسیم می کنند – هر دو تقویم سال را به ۳۶۵ روز تقسیم می کنند و هردو تقویم سال کبیسه دارند.

٣- پنج مورد از عوامل جغرافیایی و محیطی را که بر رویدادهای تاریخی اثرگذار بوده اند، فهرست کنید؟
جواب: الف) زمین های حاصلخیز بین النهرین باعث ایجاد اولین تمدنها در جهان شد.
ب) کانال سوئز منجر به جنگ بین مصر و قدرتهای بزرگ جهانی شد.
پ) اهمیت دریای مازندران یکی از علل جنگ بین ایران و روس در زمان قاجار بود.
ت) تنوع محصولات گیاهی و کشاورزی در هند موجب تصرف آن کشور توسط انگلیسی ها شد. ث) مناسب بودن آب و هوا برای زندگی موجب مهاجرت آریایی ها به فلات ایران شد. ج) وجود معادن طلا موجب مهاجرت خاندان هایی از اروپاییان به آمریکا شد.

۴- دو رویداد تاریخی را که عوامل جغرافیایی در آن نقش مهمی داشته اند، مثال بزنید؟
جواب: جنگ های ایران و روس در زمان قاجار – جنگ اعراب مسلمان با ایرانی ها در صدر اسلام به امید دست یافتن به زمینهای ثروت خیز ایران – تصرف آفریقای جنوبی توسط انگلیسی ها برای معادن طلا و موقعیت جغرافیایی آن کشور – مقاومت آریوبرزن در مقابل اسکندر مقدونی در کوههای سمت فارس – نبرد دریایی سالامیس بین ایرانیان و یونانیان در زمان خشایارشا در تنگه سالامیس

5- چگونه می توانیم از نقشه های تاریخی در مطالعه تاریخ استفاده کنیم؟
جواب: نقشه های تاریخی، انواع مختلفی از اطلاعات شامل قلمرو حکومت ها، مرزها، پایتخت ها، شهرها، بناهای مهم، محل دقیق رویدادها به خصوص جنگ ها، شبکه راهها، مسیرهای مهاجرت و لشکرکشی ها و تقسیمات اداری و مالیاتی را نمایش می دهند.